Ida, câu chuyện một nữ tu trẻ dưới thời cộng sản ở Ba Lan thắng giải Oscar trong thể loại phim hay ngoại quốc năm 2015. Cuốn phim do đạo diễn Ba Lan Pawel Pawlikowski thực hiện. Một tác phẩm ý nhị, được ân sủng chạm đến, kể lại câu chuyện một nữ tu sinh trẻ đi tìm đức tin và nguồn gốc của mình trong thời cộng sản ở Ba Lan.

Anna là nữ tu sinh 18 tuổi, một cô bé mồ côi được các nữ tu nuôi nấng trong thời nước Ba Lan ở dưới chế độ cộng sản trong những năm 1960.

Đời sống trong tu viện là đời sống duy nhất cô biết và đức tin đối với cô là một hơi thở mới. Theo lời đề nghị của mẹ bề trên, trước khi khấn trọn đời cô nên đi ra ngoài tu viện một thời gian. Cô đi với dì của cô, người duy nhất còn sống trong gia đình cô, bà dì bỗng xuất hiện sau một thời gian dài vắng bóng.

Đây là chuyến đi trong chương trình đào tạo nhưng cô đi mà lòng không muốn, hơn nữa lại đi với một bà dì khó chịu, thích châm biếm, thích tự hủy hoại mình, từng ở trong đội quân chống nazi và bây giờ là đảng viên cao cấp, lúc nào cũng tìm cách châm chọc cô về đức tin và về chọn lựa đời sống tu hành của cô. Trong một cảnh cảm động nhất, nhờ bà dì nói ra, Anna biết mình không phải là người như mình nghĩ. Tên thật của cô là Ida Lebenstein và cô là người Do Thái.

Làm sao hóa giải cuộc đời riêng của mình với ơn gọi của mình? Và thế là hai dì cháu lên đường đi tìm xem ai là người đã giết cha mẹ của Anna và họ được chôn ở đâu. Chính cuộc đi tìm này là dịp để hai dì cháu khám phá được tâm hồn của hai người, học để thương nhau và để tôn trọng nhau.

Đạo diễn Alessandro De Luca giải thích cho nhật báo Ý Avvenire, “chỉ chính khi tiếp xúc với những cái khốn cùng về đạo đức của con người trong chuyến đi đau khổ này mà Ida mới thật sự mở mắt ra với thế giới bên ngoài và với chính mình, ý thức lại một nữ tính mà trước đây cô chưa bao giờ để ý đến và cô cũng không hề biết cái duyên của nó. Sự cám dỗ khoác qua bộ dáng bên ngoài của một nhạc sĩ trẻ, anh này muốn cưới cô và muốn cô sẽ làm mẹ. Sau một đêm ngủ chung, lần đầu tiên cô nếm hương vị giấc mơ xây dựng một gia đình cho riêng mình. Nhưng bây giờ cô đã biết, và khi hừng sáng, cô âm thầm bỏ người tình nhân trẻ để trở về tu viện. Suốt cuốn phim cô có khuôn mặt khó hiểu và không cách nào dò tìm được nhưng bây giờ khuôn mặt này sáng lên một niềm vui mới. Trở thành người lớn, cuối cùng Ida đã chọn Chúa, và đây là lần đầu tiên cô ý thức về các hành động của mình.”

Aleteia, Lucandrea Massaro, 26-2-2015

Marta An Nguyễn chuyển dịch